Στην ενότητα αυτή συναντιούνται οι πόλεις στις οποίες έζησε ο Ιωάννης Καποδίστριας, με σημαντικούς σταθμούς της σταδιοδρομίας του. Έτσι, διατρέχοντας το χρονολόγιο, ο επισκέπτης μπορεί να αποκτήσει μία εικόνα της ζωής του σπουδαίου Ευρωπαίου πολιτικού, σε σχέση με σημαντικά γεγονότα της εποχής του και τους τόπους στους οποίους έζησε.
Η οικογένεια Καποδίστρια, αρχικά γνωστή ως Βιττόρι, έφτασε στην Κέρκυρα από τις ενετοκρατούμενες Δαλματικές Ακτές, συγκεκριμένα από το ακρωτήρι της Ίστριας (Capo d’ Istria, σημερινό Κόπερ) τον 14ο αιώνα. Το παρακλάδι της οικογένειας delle Murra, έλαβε τον τίτλο ευγενείας του κόμη από τον δούκα της Σαβοΐας, Κάρολο Εμμανουήλ Β’, το 1689.
Η αριστοκρατική οικογένεια της μητέρας του Ιωάννη Καποδίστρια, Αδαμαντίνης Γονέμη, κατάγεται από την Αμμόχωστο και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Κέρκυρα το 1699, μετά την οθωμανική κατάκτηση της Κύπρου και στη συνέχεια της Κρήτης, όπου είχε μεταναστεύσει για έναν αιώνα περίπου.
Έκτο παιδί του κόμη Αντώνιο - Μαρία Καποδίστρια και της ευγενούς Αδαμαντίνης Γονέμη, ο Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε το Φεβρουάριο του 1776 στην Κέρκυρα. Μεγάλωσε σε ένα αριστοκρατικό και θρησκευόμενο περιβάλλον, που διαμόρφωσε τις αρχές και τις πεποιθήσεις του σε μεγάλο βαθμό. Τα Επτάνησα την εποχή εκείνη βρίσκονται υπό μακραίωνη ενετική κυριαρχία.
Σπουδάζει Ιατρική στην Πάδοβα της Ιταλίας, όπως πολλοί ευκατάστατοι νέοι της εποχής του από τα Επτάνησα. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του επιστρέφει στην Κέρκυρα όπου και άσκησε το λειτούργημα του χειρουργού – ιατρού, αργότερα του διευθυντή του οθωμανικού στρατιωτικού νοσοκομείου, έως ότου τον κέρδισε η πολιτική. Σήμερα συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σαράντα επιφανέστερους απόφοιτους του πανεπιστημίου της Πάδοβα. Οι Γάλλοι, ακολουθώντας διαταγές του Ναπολέοντα, έχουν μόλις καταλάβει τα Επτάνησα.
Αναλαμβάνει κρίσιμες κυβερνητικές θέσεις στην Επτάνησο Πολιτεία που είναι το πρώτο αυτόνομο ελληνικό κράτος, κάτω από την εποπτεία της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Καποδίστριας θα εμπλακεί στη διοίκηση, στους τομείς της άμυνας, του εμπορίου και της εκπαίδευσης. Σύντομα όμως θα αναγκαστεί να αναζητήσει εργασία εκτός Κέρκυρας, καθώς με τη Συνθήκη του Τιλσίτ (8 Ιουλίου 1807), τα Επτάνησα παραχωρούνται στους Αυτοκρατορικούς Γάλλους.
Η Λευκάδα είναι ένα από τα νησιά του Ιονίου Πελάγους, που αποτελούσαν την Επτάνησο Πολιτεία, το πρώτο αυτόνομο ελληνικό κράτος, υπό Ρωσο-Οθωμανική Επικυριαρχία (1800-1807). Το 1807, ο Αλή Πασάς με την υποστήριξη του Ναπολέοντα, επιτέθηκε εναντίον της. Για την καλύτερη άμυνα του νησιού, η Ιονική Γερουσία αποφάσισε να στείλει το νεαρό Καποδίστρια, ως έκτακτο στρατιωτικό διοικητή. Εκεί γνώρισε και εκτίμησε πολλούς Έλληνες οπλαρχηγούς που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο αργότερα στην Ελληνική Επανάσταση.
Εγκαθίσταται στην Αγία Πετρούπολη, ύστερα από πρόσκληση του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας να υπηρετήσει στο διπλωματικό σώμα της χώρας. Έφθασε στην Αγία Πετρούπολη τον Ιανουάριο του 1809, μετά από ένα πολύ δύσκολο ταξίδι. Το κλίμα της Ρωσίας δεν το συνήθισε ποτέ. Έμαθε, όμως, ρωσικά και μελετούσε στις πλούσιες βιβλιοθήκες του Ερμιτάζ και της αυτοκρατορικής οικογένειας. Αρχικά διορίστηκε κρατικός σύμβουλος στο Υπουργείο Εξωτερικών.
Στο Βουκουρέστι ο Καποδίστριας έμεινε τρεις μήνες, το 1812, πριν ακολουθήσει το ρωσικό επιτελείο στο πεδίο των μαχών, σε ένα από τα τελευταία θέατρα του πολέμου των Συμμάχων κατά του Ναπολέοντα. Επιδίωξε τη επικύρωση της Συνθήκης του Βουκουρεστίου, που έβαζε τέλος στον πόλεμο μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας.
Η εικοσαετία πολέμων από τη Γαλλική Επανάσταση έως την πτώση του Ναπολέοντα, έκανε τους εκπροσώπους των παλαιών καθεστώτων να αναζητούν έναν μηχανισμό για την αποφυγή ενός ακόμη ευρωπαϊκού πολέμου. Έτσι, συγκλήθηκε το Συνέδριο της Βιέννης και θεσπίστηκε η Ιερή Συμμαχία των Μεγάλων Δυνάμεων. Ο Καποδίστριας μετείχε στο Συνέδριο ως εξέχον μέλος της ρωσικής αποστολής και ξεχώρισε με την ευστροφία, το δυναμισμό και την ευελιξία του.
Μετά την οριστική ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό το 1815, ο Καποδίστριας, ως αρχηγός της ρωσικής διπλωματικής αποστολής, συνόδευσε τον τσάρο Αλέξανδρο στο Παρίσι. Εκεί ο Καποδίστριας υποστήριξε τη διάσωση της Γαλλίας από τον επεκτατισμό των γειτονικών κρατών και υπέγραψε τη συνθήκη για την ίδρυση του Ιονίου Κράτους, υπό την βρετανική «προστασία». Διορίζεται από τον Τσάρο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας.
Οι νικήτριες δυνάμεις θέλησαν να αποσπάσουν την Ελβετία από τη γαλλική σφαίρα επιρροής και να την οδηγήσουν στη συγκρότηση εθνικής συνέλευσης. Τις διαπραγματεύσεις από την πλευρά της Ρωσίας ανέλαβε ο Ι. Καποδίστριας. Συνέβαλε ουσιαστικά στο να διαμορφωθεί το Σύνταγμα της Ελβετίας και η ελβετική ουδετερότητα. Αναγνωρίζοντας την προσφορά του, η πόλης της Λωζάνης, όπως και τα καντόνια του Βω και της Γενεύης, τον ανακήρυξαν επίτιμο δημότη τους.
Ο Καποδίστριας είχε επισκεφθεί το Λονδίνο τον Αύγουστο του 1819, με την άδεια του Τσάρου, για να διαμαρτυρηθεί για την καταπιεστική πολιτική που ασκούσε ο Βρετανός Αρμοστής Μαίτλαντ στα Επτάνησα, καταστρατηγώντας τη Συνθήκη των Παρισίων. Επέστρεψε στο Λονδίνο τον Αύγουστο του 1827, ως εκλεγμένος πλέον Κυβερνήτης της Ελλάδος. Η κυβέρνηση της Αγγλίας δεν τον ενθάρρυνε να αποδεχτεί τη εκλογή του ως Κυβερνήτη και απέρριψε κάθε αίτημά του για ουσιαστική οικονομική βοήθεια.
Το 1821, οι Ηγεμόνες της Ιεράς Συμμαχίας αποφάσισαν να συνέλθουν στην πόλη Λάιμπαχ, με σκοπό του να καταπνίξουν τις εξεγέρσεις στην Ισπανία, τη Νότια Ιταλία και τη Σερβία. Τις εργασίες του Συνεδρίου τάραξε η είδηση της Ελληνικής Επανάστασης κατά της οθωμανικής κυριαρχίας. Ο Καποδίστριας, που βρισκόταν εκεί ως Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, κατόρθωσε να μην επέμβουν οι Ευρωπαϊκές Δυνάμεις για να καταπνίξουν την Ελληνική Επανάσταση, διασώζοντας με αυτόν τον τρόπο την επαναστατική φλόγα στην πατρίδα του.
Υποβάλλει την παραίτησή του στον τσάρο, όταν εκείνος διστάζει να υποστηρίξει τον αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων. Εγκαθίσταται στη Γενεύη, απ’ όπου κινητοποιεί ευρωπαϊκούς κύκλους υπέρ των συμπατριωτών του που αγωνίζονται για εθνική ανεξαρτησία. Γνωρίζεται με τον Γαβριήλ Εϋνάρδο, ελβετό τραπεζίτη και φιλέλληνα, ο οποίος θα υποστηρίξει ηθικά και οικονομικά τις προσπάθειες του Καποδίστρια για συγκρότηση του Ελληνικού κράτους, μετά το 1828.
Εκλέγεται ομόφωνα πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας από την Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας των επαναστατημένων Ελλήνων. Η απόφασή του να αποδεχτεί την πρόσκληση αυτή, θα τον φέρει για πρώτη φορά σε ελληνικό έδαφος, όπου θα επιχειρήσει να θέσει σε εφαρμογή το όραμά του για τη συγκρότηση ενός νέου εθνικού κράτους.
Η Αίγινα συμμετείχε στην Ελληνική Επανάσταση από τις πρώτες εβδομάδες. Στην πόλη της μα ολόκληρη νέα συνοικία δημιουργήθηκε, όταν κατέφυγαν εκεί πρόσφυγες από τα Ψαρά, μετά τη φοβερή καταστροφή του νησιού από του Οθωμανούς. Στην Αίγινα έφτασε ο Ιωάννης Καποδίστριας στις αρχές Ιανουαρίου 1828, για να δώσει τον όρκο του ως Κυβερνήτης στη Μητρόπολη του νησιού και να θέσει τις βάσεις του νέου ελληνικού κράτους.
Το Ναύπλιο είχε οριστεί ως η έδρα της προσωρινής επαναστατικής κυβέρνησης από το 1823. Εκεί ο Καποδίστριας επανέφερε την πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Οικοδόμησε κτήρια και κοινωφελή ιδρύματα, οργάνωσε τη διοίκηση και το στρατό κι έθεσε τις βάσεις για μια σύγχρονη διακυβέρνηση. Εκεί δολοφονήθηκε από πολιτικούς αντιπάλους, τον Σεπτέμβριο του 1831.
Στη θέση του Κυβερνήτη της Ελλάδος διαδέχτηκε μετά τον θάνατον του Ιωάννη, ο μικρότερος αδερφός του Αυγουστίνος για μια μικρή περίοδο. Ο Αυγουστίνος επέστρεψε στην Κέρκυρα το 1832 με την σορό του αδελφού του, την οποία ενταφίασε στην Ιερά Μονή της Πλατυτέρας.
